Vô sinh thứ phát- Thực trạng nhức nhối của nhiều cặp vợ chồng hiện đại

1. Trường hợp nào được gọi là vô sinh thứ phát?

• Vô sinh là tình trạng vợ chồng quan hệ tình dục thường xuyên trong vòng hơn 1 năm, không dùng biện pháp tránh thai nào mà không thấy thụ thai. Có hai dạng vô sinh là vô sinh nguyên phát và vô sinh thứ phát. 
• Vô sinh thứ phát là những trường hợp đã từng có thai ít nhất một lần (những lần có thai này có thể bị sảy hoặc đẻ con) nay muốn tiếp tục sinh đẻ nữa không thể thụ thai được.
• Vô sinh thứ phát có thể xảy ra do nguyên nhân từ người chồng hoặc vợ. Để xác định cụ thể, vợ chồng cần khám và tư vấn tại các cơ sở y tế.

Vô sinh thứ phát là gì?

2. Nguyên nhân gây vô sinh thứ phát 

2. 1. Đối với nam giới

Theo thống kê, hiện nay tỷ lệ nam giới bị vô sinh thứ phát ngày càng gia tăng. Theo các chuyên gia, những nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng này là do:

Suy giảm nội tiết tố nam Testosterone
Testosterone là nội tiết tố nam được sản xuất bởi tế bào Leydig ở tinh hoàn, giữ vai trò quan trọng giúp tạo ra ham muốn, duy trì chức năng cương dương và kích thích tế bào Sertoli tạo ra tinh trùng trưởng thành. Nam giới bình thường sẽ có nồng độ Testosterone trong máu nằm ở ngưỡng 10-35 nanomol/l. Tuy nhiên, đối với nam giới vô sinh do tinh trùng yếu, mức Testosterone bị sụt giảm dưới ngưỡng trên. Do đó, nếu nam giới thiếu hụt Testosterone ảnh hưởng đến tế bào Sertoli sẽ khiến quá trình sản xuất tinh trùng kém đi, số lượng tinh trùng ít và chất lượng tinh trùng yếu, từ đó gây ra vô sinh hiếm muộn.

Suy giảm nội tiết tố Testosterone- Nguyên nhân gây vô sinh thứ phát ở nam giới

Một số bệnh nam khoa
Đối với nam giới từng mắc phải một số bệnh lý như giang mai, lậu… dẫn tới tắc ống dẫn tinh, viêm tinh hoàn, giãn tĩnh mạch thừng tinh thì nguy cơ vô sinh cũng rất cao nếu không được điều trị triệt để. 

Do thói quen, lối sống
Ngoài các yếu tố về bệnh lý bẩm sinh thì thói quen, sinh hoạt là yếu tố ảnh hưởng lớn chức năng sinh lý và sinh sản của nam giới.

• Uống rượu, bia: Đây là kẻ thù số 1 của tinh trùng! Rượu, bia làm giảm nồng độ testosterone, gây rối loạn chức năng cương dương và giảm sản xuất tinh trùng. Bệnh gan do uống rượu quá nhiều cũng có thể dẫn đến các vấn đề về sinh sản.
• Hút thuốc lá: Những người đàn ông hút thuốc được quan sát thấy là có số lượng tinh trùng thấp hơn những người không hút thuốc. Hút thuốc thụ động cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của nam giới.
• Cảm xúc tinh thần: Thường xuyên lo âu, căng thẳng có thể ảnh hưởng một số hormone cần thiết để sản xuất tinh trùng. Nhiều nghiên cứu cho thấy khả năng mang thai có thể thấp hơn nếu bạn tình nam bị trầm cảm nặng. Ngoài ra, rối loạn tâm lý ở nam giới có thể gây ra rối loạn chức năng tình dục do giảm ham muốn, rối loạn cương dương, chậm xuất tinh hoặc bị ức chế.
• Cân nặng: Béo phì có thể làm giảm khả năng sinh sản theo nhiều cách, bao gồm cả tác động trực tiếp đến tinh trùng cũng như gián tiếp gây ra các thay đổi hormone.
• Nghề nghiệp: Một số công việc đặc thù, phải ngồi liên tục, tiếp xúc với sóng điện từ, máy tính, các chất hoá học,... có thể liên quan đến nguy cơ vô sinh ở nam giới.

Thức khuya, căng thẳng kéo dài-  Nguyên nhân vô sinh thứ phát ở nam giới

2.2. Đối với nữ giới

Nguyên nhân gây vô sinh thứ phát ở người vợ thường gặp nhất là tình trạng viêm nhiễm bộ phận sinh dục sau lần sảy hoặc đẻ trước đây. Cụ thể là:

• Bệnh viêm vùng chậu: Vùng chậu bị viêm nhiễm do các loại vi khuẩn như Chlamydia, lậu... gây ra.
• Bệnh buồng trứng đa nang: Là hiện tượng buồng trứng có nhiều nang nhỏ, khi bị buồng trứng đa nang sẽ xảy ra tình trạng kinh thưa (vài tháng mới có kinh 1 lần) hoặc rối loạn phóng noãn và đây là nguyên nhân gây vô sinh thứ phát.
• Bệnh viêm nhiễm bộ phận sinh dục gây tắc hai ống dẫn trứng: Nếu bị viêm nhiễm đường sinh dục, tổn thương do vi khuẩn gây ra ở ống dẫn trứng sẽ làm chít hẹp lòng ống và ống này có thể bị tắc hoàn toàn. Khi ấy đường di chuyển của tinh trùng bị cản lại nên noãn có phóng ra cũng không thể có thụ tinh. Nếu ống dẫn trứng không bị tắc hẳn, tinh trùng có khối lượng nhỏ có thể đi qua đoạn bị chít hẹp đó và có thể thụ tinh với noãn. Nhưng khi noãn thụ tinh thành phôi di chuyển về tử cung sẽ bị ách tắc lại vì khối phôi to không thể đi qua nơi bị chít hẹp đó gây nên tình trạng thai phát triển ngoài tử cung. Mặt khác, ống dẫn trứng cứ giãn to dần ra đến một mức nào đó, khối thai nằm trong ống này bị vỡ gây ra tình trạng vỡ chửa ngoài tử cung. Tình trạng này có thể làm thai phụ tử vong do mất máu nặng nếu không được cấp cứu kịp thời.
• Viêm nhiễm ở tử cung: Khi tử cung bị viêm nhiễm, lớp niêm mạc phủ bên trong buồng tử cung bị tổn thương không thuận lợi cho việc phôi làm tổ tại đó sau khi được di chuyển vào. Lớp niêm mạc tử cung bị tổn hại nhiều hơn làm cho lớp tử cung ít nhiều không còn được niêm mạc bao bọc nên hai mặt tử cung dính vào nhau và khi đó phôi cũng không thể làm tổ trong tử cung bị dính như vậy được nữa.

Viêm nhiễm phụ khoa- Nguyên nhân hàng đầu gây vô sinh thứ phát ở nữ giới

3. Phòng tránh và cải thiện tình trạng vô sinh thứ phát ở nam giới